کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
کلید مینیاتوری چیست؟
فیوز یا کلید مینیاتوری یا MCB – Miniature Circuit Breaker یکی از این ابزارها است که ساختمان داخلی شبیه فیوز آلفا دارد و به واسطۀ خصوصیات منحصر به فردی همچون قابل استفاده بودن بعد از هر بار قطع و قطع همزمان سه فاز کاربرد فراوانی دارند.
کلید مینیاتوری در مدار با جریان پایین و یا در تابلو های روشنایی و تابلو های توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تأسیسات برقی استفاده می شود و در صورت به وجود آمدن اشکالی در مدار بطور خودکار مدار را قطع می کند و در نتیجه از وسایل و سیم کشی محافظت می کند.
فیوزها و کلیدهای مینیاتوری در جریان های نامی استاندارد ۱، ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵، ۴۰، ۴۵، ۵۰، ۶۳ آمپر موجود هستند. کلیدها و فیوزهای جریان کم ۱ تا ۱۰ آمپر عمدتاً برای حفاظت مدارهای کوچک به کار می روند.
ویژگی های کلید مینیاتوری اشنایدر( MCB)
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک :
- امنیت پیوسته سیستم
- حفاظت انسان در مقابل تماس غیرمستقیم با سیستم های زمین TN، IT
- حفاظت انواع مدار الکتریکی
- رنج گسترده جریان فیوز
- تشخیص سریع خطای اتصال کوتاه و اضافه بار حرارتی در کمترین زمان
- قدرت انتخاب گسترده
- امنیت عملکرد و نگهداری در مدارات برق صنعتی
- پاسخ برای تمامی زیر ساخت ها (برق صنعتی و برق ساختمان)
- حفاظت بهینه خط
- ایده آل برای حفاظت الکتریکی و قطع اتوماتیک دقیق
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک :
کاربرد های کلید مینیاتوری اشنایدر
-
- انتهای خط توزیع ولتاژ ضعیف
- حفاظت مدار موتور الکتریکی
- حفاظت مدار جریان مستقیم
- حفاظت مدار روشنایی ساختمان ها
- حفاظت مدار ترانسفورماتورهای الکتریکی
- حفاظت مدارهای الکتریکی در تمامی صنایع
در اصل نوعی کلید خودکار است که هر دو مشخصه قطع کنندگی زیر بار و مجزا کنندگی را دارد و وظیفۀ آن قطع مدار در زمان اتصال کوتاه یا اضافه بار می باشد. کلید مینیاتوری از سه قسمت رله مغناطیسی برای حفاظت اتصال کوتاه، رلۀ حرارتی یا رلۀ بی متال برای حفاظت اضافه بار و مجزا کننده تشکیل شده است. این کلید از دو قسمت مغناطیسی (جریان زیاد در مدت زمان کم) و حرارتی (افزایش تدریجی جریان) تشکیل شده است.
- در کلید مینیاتوری اشنایدر عملکرد مغناطیسی کلید جهت حفاظت اتصال کوتاه بکار می رود؛ جریان اتصال کوتاه بوسیلۀ سیم پیچ که دارای تعداد دور کم و قطر زیاد می باشد بصورت مغناطیسی تشخیص داده شده و فیوز مینیاتوری عمل می کند.
- کلید مینیاتوری در عملکرد بی متالی که جهت حفاظت اضافه بار استفاده می شود؛ بدین صورت عمل می کنند که بوسیله یک فلز (بی متال) جریان اضافه مدت دار بیشتر از جریان نامی شناسایی شده و با گرم شدن فلز، بی متال خم شده و باعث عمل کردن کنتاکت فیوز مینیاتوری و قطع شدن مدار می شود.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک :
مشخصات کلید مینیاتوری اشنایدر
ولتاژ ضربه ای
مقدار پیک ولتاژ ضربه ای که کلید بدون خراب شدن می تواند تحمل کند.
نوع جریان
کلیدهای مینیاتوری از لحاظ نوع جریان بر دو نوع AC و DC تقسیم می شوند. در حالت کلی کلیدهای مینیاتوری DC را برای مقاصد AC نیز می توان استفاده نکرد ولی برعکس آن سبب کاهش طول عمر کلید AC می شود.
رنج جریان نامی
جریان نامی کلیدهای مینیاتوری اشنایدر در گسترۀ ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۲، ۴۰، ۵۰ و ۶۳ آمپر تک پل، دو پل و سه پل و در گسترۀ ۱۶، ۲۵، ۳۲، ۴۰ آمپر چهار پل تولید می شوند. البته کلید مینیاتوری های ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۵ آمپر نیز در حیطۀ تولید کلیدهای مینیاتوری می باشند لازم به ذکر است که تفاوت کلید مینیاتوری ۱۰۰ آمپر با دیگر کلیدهای مینیاتوری در سایز آن می باشد و کلید مینیاتوری ۱۲۵ آمپر تنها عمل قطع و وصل را انجام می دهند و نقش حفاظتی ندارند و به کلید خشک نیز معروف می باشند. به عبارت دیگر، کلید مینیاتوری نیست و فقط در ظاهر شبیه به آن است.
قدرت قطع
از جمله مشخصات مهم کلید مینیاتوری اشنایدر قدرت قطع آن است. قدرت قطع کلید به معنای میزان توانایی کلید در قطع جریان اتصال کوتاه عبوری از مدار می باشد. کلیدهای مینیاتوری دارای قدرت قطع ۶ و ۱۰ کیلو آمپر است. طبق استاندار IEC 898 قدرت قطع کلید مینیاتوری های اشنایدر ۶ کیلو آمپر شناخته می شوند و طبق استاندارد IEC947-2 قدرت قطع کلید مینیاتوری های اشنایدر ۱۰ کیلو آمپر است.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک :
انواع کلید مینیاتوری اشنایدر
انواع کلید مینیاتوری اشنایدر به کلاس های مختلف تقسیم می شوند که تفاوت این نوع کلید ها در جریان اتصال کوتاه آن ها است:
کلید مینیاتوری کلاس B: در کلید مینیاتوری نوع B با فرض اینکه جریان نامی In باشد، در صورتی که جریان عبور از کلید کمتر از ۳ برابر جریان نامی باشد، کلید مدار را در حالت اضافه بار در نظر گرفته و قطع آنی انجام نمی پذیرد ولی هنگامی که جریان به سه تا پنج برابر جریان نامی برسد، جریان عبوری را اتصال کوتاه فرض کرده و قطع می کند. کلید مینیاتوری نوع B عموماً در مصارف غیرموتوری مثل مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند. به عبارت دیگر این نوع از کلیدها برای حفاظت مدارهای مقاومتی مورد استفاده قرار می گیرند. این کلید به فیوز مینیاتوری تندکار نیز معروف است.
کلید مینیاتوری کلاس C: این کلیدها برای راه اندازی موتورهایی که توان کم دارد و جریان راه اندازی بالایی ندارد استفاده می شود.
نام دیگر کلید مینیاتوری کلاس C، کلید مینیاتوری موتوری است در کلید مینیاتوری نوع C با فرض اینکه جریان نامی کلید In باشد، در صورتی که جریان عبوری از کلید کمتر از ۵ برابر جریان نامی باشد، کلید مدار در حالت اضافه بار عمل کرده و هنگامی که جریان بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی برسد، جریان عبوری را اتصال کوتاه فرض می کند. کلیدهای نوع C در مسیر وسایل موتوردار نصب می گردند. به عبارت دیگر این نوع از کلیدها برای حفاظت مدارهای موتوری مورد استفاده قرار می گیرند.این فیوزها را فیوز مینیاتوری کندکار نیز می نامند.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
کلید مینیاتوری کلاس D: به منظور حفاظت بارهای خازنی و یا بارهایی که جریان هجومی می کشند، مانند مصارف صنعتی خاص همچون مولد های اشعه ایکس X-Ray و یا ترانسفورماتورها استفاده می شود. در کلید مینیاتوری نوع D با فرض این که جریان نامی کلید In باشد، در صورتی که جریان عبوری از کلید کمتر از ۱۰ برابر جریان نامی باشد، کلید مدار را در حالت اضافه بار در نظر گرفته و قطع آنی انجام نمی پذیرد ولی هنگامی که جریان بین ۱۰ تا ۱۵ برابر جریان نامی برسد، جریان عبوری را اتصال کوتاه فرض کرده و قطع می کند.
از آنجایی که این نوع کلی در ضریبی از جریان های نامی بزرگتر نسبت به نوع B و C عمل قطع را انجام می دهد به آن موتوری سخت نیز گفته می شود. کلیدهای نوع D در مسیر وسایل موتوری با جریان راه اندازی بالاتر از ۱۰ برابر جریان نامی نصب می شوند و زمان قطع آن از تمامی کلاس ها بیشتر است.
کلید مینیاتوری کلاس K: نوع K برای حفاظت در مدارات قدرت، ترانسفورماتور و موتورها استفاده می شود. در این نوع از حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدها است و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریعتر قطع می کند ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلیدها بین کلاس D و C است.
کلید مینیاتوری کلاس Z: این نوع از کلید مینیاتوری هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص (که از تمامی کلاس ها کمتر است) طبق منحنی قطع، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلیدها، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی کلاس ها بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع می کند. بنابراین کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارات با حساسیت بالا می باشد.
زمان قطع این کلاس ها به ترتیب سریعترین D، K ، C ،B و Z است اما در حال حاضر کلاس های B و C در لیست فروش در ایران قرار دارند.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
تیپ کلید مینیاتوری اشنایدر
کلیدهای مینیاتوری اشنایدر به چهار تیپ تقسیم می شوند:
تیپ C60A : با قابلیت بسته شدن سریع پل ها، اجازه می دهد که در جریان های هجومی بالا بعضی از بارها بهتر نگهداری شوند. همچنین دو منحنی B و C دارد که قدرت قطع آنها ۳KA است و در مراکز حساس استفاده می شوند.
تیپ C60N : با داشتن قدرت قطع بالاتر نسبت به C60A در کاربردهای معمولی استفاده می شود. همچینین دارای سه منحنی مشخصه B و C و D هستند. در ایران تنها تیپ C60N تولید می شود و مابقی مدل ها مورد استفاده چندانی ندارند. کلید مینیاتوری اشنایدر C60N در بخش های مسکونی، اداری و همچنین صنعتی استفاده می شود.
تیپ C60H : با قدرت قطع ۱۰KA و دارا بودن سه منحنی مشخصه B و C و D ، در بخش های اداری و صنعتی بکار می رود.
تیپ C60L : با سه رده قدرت قطع در جریان های مختلف خود (۲۵ کیلو آمپر برای کلیدهای زیر ۲۵ آمپر، ۲۰ کیلو آمپر برای کلیدهای ۳۲ و ۴۰ آمپر و ۱۵ کیلو آمپر برای کلیدهای ۵۰ و ۶۳ آمپر) و داشتن چهار منحنی مشخصه B و C و K و Z است.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک :
کنتاکت کمکی کلید مینیاتوری اشنایدر
تغییر وضعیت کنتاکت کمک کلید مینیاتوری اشنایدر می تواند برای سیستم های هوشمند در یک مدار کنترلی ارسال شود و پردازش لازم انجام شود. این کنتاکت جهت نشان دادن حالت های زیر استفاده می شود:
وضعیت قطع و وصل کلید (OF) : وضعیت قطع کلید (در صورت وجود خطا) را نشان می دهد. می توان خطا را روی قسمت جلوی تابلو بوسیلۀ یک نشانگر مکانیکی مشاهده کرد.
وضعیت قطع کلید (در صورت وجود خطا) (SD) : این کنتاکت وضعیت قطع و وصل کلید را نشان می دهد. دکمۀ تست روی قسمت جلوی تابلو، امکان بررسی صحت مدار نشانگر را بدون راه اندازی دستگاه به ما می دهد.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک :
رله آندر ولتاژ MN
کاربرد رله آندر ولتاژ MN برای کنترل قطع کلید است در زمانی که افت ولتاژ تغذیه وجود دارد (آستانه بین ۷۰ و ۳۵%Un) و اگر ولتاژ ۸۵% از ولتاژ نامی تجاوز کند کلید اجازه وصل مجدد خواهد یافت. این رله در موارد زیر استفاده می شود:
شاسی / قطع اضطراری
حفاظت مدارهای تغذیه ماشین ها برای جلوگیری از استارت مجدد و ناخواسته موتورها.
رله شنت MX+OF
کارکرد رله شنت کلید مینیاتوری، کنترل قطع مینیاتوریی است که به آن متصل است و مجهز به یک اتصال Changeover است و برای موارد زیر بکار می رود:
شناسایی وضعیت کلید
قطع خودکار که به مدار کنترل اجازه می دهد در حالت روشن بماند.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
کلید مینیاتوری اشنایدر DC
استفاده از کلید مینیاتوری AC در مدار DC می تواند خطراتی همچون عدم قطع در زمان اتصال نامناسب را ایجاد کند. علاوه بر دلایل فوق به علت عدم محدود شدن جریان های اتصال کوتاه در کلید AC استفاده شده در مدار DC، عمر دستگاه ها تجهیزات و سیم کشی ها کوتاه تر می شود. موج جریان AC، گذر از صفر دارد ولی DC ندارد لذا قطع درAC راحت تر است. کلید مینیاتوری اشنایدر DC با تیپ C32H-DC نیز در کارخانه اشنایدر تولید می شود که با منحنی مشخصۀ C در دو مدل تک پل و دو پل وجود دارند و قادرند تا ولتاژهای ۲۵۰ ولت DC را برای هر پل تحمل کنند. در برخی موارد کلیدهای مجزا کننده دارای شکل ظاهری مشابه با کلیدهای مینیاتوری است.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
کلید مینیاتوری اشنایدر با پل نول
کلیدهای مینیاتوری در انواع تک فاز، تک فاز با نول، دو پل، سه پل، سه فاز با نول و چهار پل تولید و عرضه می شوند البته کلیدهای مینیاتوری اشنایدر در ایران به صورت تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل موجود است. در کلید مینیاتوری اشنایدر با پل نول (تک فاز با نول و سه فاز با نول) جهت حفاظت کامل مدار علاوه بر قطع فاز، نول مدار نیز قطع می شود. البته باید در نظر داشت استفاده از قطع نول همیشه مجاز نیست.
طبق استاندارد پل طراحی شده برای قطع و وصل نول باید دارای مشخصات زیر باشد:
- در زمان وصل، قبل از فاز وصل شود.
- در زمان قطع، دیرتر از فاز و با تأخیر عمل کند.
در صورت تسریع در قطع یا تأخیر در وصل نول، خطر برقدار شدن نول و در نتیجه امکان آسیب رسیدن به تأسیسات و وسایل الکتریکی وجود خواهد داشت. ضمناً در مسیر عبور جریان از قسمت نول کلید، رله حرارتی و مغناطیسی وجود ندارد، بنابراین قسمت مربوط به قطع نول در اصل یک کلید است. از این رو اتلاف توان و افت ولتاژ در کلیدهای دارای نول، ۵۰ درصد کمتر از کلیدهای مینیاتوری دو پل است. از کلید فیوزهای مینیاتوری نباید به عنوان کلید معمولی برای قطع و وصل عادی مدار استفاده شود چون قدرت قطع اتصال کوتاه این نوع کلیدها کم است.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز
فیوز وسیله ای است که از مدار الکتریکی در مقابل افزایش جریان محافظت می کند. این افزایش جریان می تواند از طرف شبکه اعمال شود (اتصال کوتاه) و یا ناشی از اضافه جریانی باشد که خود مدار در هنگام کار کردن غیر عادی می‌کشد.
فیوزها جهت محافظت از کابل ها، ترانس ها، الکتروموتورها، خازن ها، کنتاکتورها، تجهیزات الکترونیک صنعتی و رله های الکترونیکی و محافظت شبکه های ولتاژ پایین و ولتاژ بالا مورد استفاده قرار می گیرند. از مزایا و محاسن فیوزهادر صنعت می‌توان به مکانیزم ساده، قدرت قطع بالا، سرعت عملکرد و مشخصۀ محدود کننده جریان خوب، اطمینان در عملکرد، تعویض سریع در سیستم آسیب دیده و قیمت مناسب آنها اشاره کرد. مهمترین عیب فیوزها این است که در صورت ایجاد خطا در شبکه امکان تک فاز یا دو فاز شدن سیستم سه فاز وجود دارد.
عملکرد کلید مینیاتوری مشابه ترکیب کلید معمولی همراه با فیوز است. کلید مینیاتوری اشنایدر در جریان های کم نیز طراحی و تولید می شود. کلیدهای مینیاتوری از نظر حفاظت به فیوزها ارجحیت دارند، زیرا دقت عمل بیشتری دارند و پس از قطع صدمه نمی بینند و می توان پس از رفع عیب به سرعت مدار را مجدداً و بدون هزینه وصل کرد. کلید مینیاتوری دو عمل کنترل و حفاظت را توأمان انجام می‌دهد و از این نظر مشابه یک کلید به انضمام یک فیوز عمل می کند.
کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک
